J. Bernlef en H.M. van den Brink
Welke sporen zijn er aan te treffen van orde versus willekeur in Nederlandse romans? Die vraag kreeg ik voorgelegd door de CSFR, in 2016, het jaar waarin de vereniging jubileerde. Hier het essay dat in het jubileumboek verscheen, bij uitgeverij Brevier, getiteld: ‘Woorden zoeken een richting’. Over het werk van J. Bernlef en H.M. van den Brink.
Uit de slotalinea:
H.M. van den Brink schrijft tamelijk nostalgisch over deze thematiek, maar er valt ook een behoedzame, existentiële ondertoon te horen. Het teloorgaan van maat en orde heeft de trekken van een boze droom.
Bij Bernlef krijgt de ervaring van leegte en het afbrokkelen van zin-ervaring een expliciet levensbeschouwelijke doordenking, uiteraard op de wijze van verhaal en verbeelding. Tastend naar een laatste grond stuit Rob Noordhoek op elementaire gegevens: de taal, die het menszijn definieert, zich richt op de medemens en neigt naar dialoog. Het cirkelt hier om ‘verlorenheid’ versus ‘redding’. Teruggebracht tot hun essentie blijken woorden een richting te zoeken, een gebed te vormen.
